MADDE 164– Başkan, Türkiye Büyük Millet Meclisine ait bina, bahçe ve
arsaların iç ve dış güvenliğiyle ilgili tertip ve tedbirleri almakla
yükümlüdür.
Muhafız taburu ile güvenlik kuvveti, ancak Başkanın emri altındadır.
Silah taşıma yasağı
MADDE 165– Türkiye Büyük Millet Meclisi bina, bahçe, arsa ve eklerine
silahla girmek yasaktır. Muhafız taburu ile emniyet kuvvetlerindeki
görevlilerle Başkanın istemi üzerine çağırılan silahlı kuvvetler ve
güvenlik kuvvetleri mensupları hakkında bu hüküm uygulanmaz.
Bu hükme aykırı hareket edenler Başkanlıkça derhal dışarı çıkartılır.
Çalışma salonlarına girme yasağı ve ziyaretçiler
MADDE 166– Genel Kurul salonu ile komisyon odalarına Türkiye Büyük
Millet Meclisi üyelerinden, Meclis memur ve hizmetlilerinden, Hükümetin iş
için gönderdiği memurlardan ve çağırılan uzmanlardan başka kimselerin
girmesi yasaktır.
Girenler Başkanlıkça dışarı çıkartılır.
Ziyaretçilerin ziyaret usulleri bir yönetmelik ile düzenlenir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi eski üyeleri
MADDE 167– Türkiye Büyük Millet Meclisi eski üyeleri, yasama, ödenek
ve yolluk, Genel Kurul ve parti grup toplantılarına girme hakları dışında
kalan ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerine tanınan bütün haklardan
yararlanırlar.
Basın
MADDE 168– Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul ve
komisyonlarındaki çalışmaları takip edecek basın ve yayın mensuplarına,
Başkanlıkça özel bir giriş kartı verilir. Bu kartı taşımayan basın ve yayın
mensupları, Türkiye Büyük Millet Meclisinde basına ayrılan yerlere
giremezler. Bu özel kartlarla ilgili esaslar, Başkanlık Divanınca
kararlaştırılır.
Türk ve yabancı basın ve yayın mensuplarına özel dinleme locaları ve
çalışma büroları ayrılması, Meclis binasının diğer kısımlarına
girebilmeleri ve basın ve yayın mensuplarına ilişkin sair hususlar,
Başkanlık Divanınca hazırlanacak bir yönetmelik ile düzenlenir.
Dinleyiciler
MADDE 169– Dinleyiciler, birleşimin devamı süresince kendilerine
ayrılan yerlerde sükûnet içinde oturmak zorundadırlar.
Dinleyiciler görüşmelerde, kabul veya ret yönünde söz, alkış yahut herhangi
bir hareketle kendi düşüncelerini ortaya koyamazlar.
Bu yasağa uymayanlar, o yerin düzenini korumakla görevli olanlar tarafından
hemen dışarı çıkarılırlar.
Türkiye Büyük Millet Meclisi içinde suç işlenmesi
MADDE 170– Türkiye Büyük Millet Meclisi bina, bahçe ve arsaları
içinde milletvekillerinden ve Bakanlar Kurulu üyelerinden başka bir kimse
bir suç işler ve bu suç savcılığın kendiliğinden kovuşturma açamayacağı
fiillerden olursa, görevliler sanığı dışarı çıkartır.
Eğer suç, savcılığın kendiliğinden kovuşturma açabileceği fiillerden ise,
sanık hemen savcılığa teslim edilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin suç işlemeleri halinde Anayasanın
83 üncü maddesindeki hükümlere göre işlem yapılır.
ONBEŞİNCİ KISIM
Türkiye Büyük Millet Meclisinin İçhizmetleri
BİRİNCİ BÖLÜM
İdarî İşler
İçhizmetlere dair mevzuat
MADDE 171– Türkiye Büyük Millet Meclisinin içhizmetleri, kanunlara ve
bu İçtüzüğe uygun olarak yürütülür.
Anayasaya, kanuna ve İçtüzüğe uygun olmak şartıyla Başkanlık Divanı,
Türkiye Büyük Millet Meclisinin içhizmetlerine ait olmak üzere düzenleyici
kararlar alabilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin heyetle temsili
MADDE 172– Türkiye Büyük Millet Meclisinin temsil edilmesi gereken
yurt içindeki törenlerde, Başkan veya Başkanlık Divanı üyeleri Türkiye
Büyük Millet Meclisi adına hazır bulunur.
Böyle bir törene Türkiye Büyük Millet Meclisi adına bir heyet gönderilmesi
gerektiği takdirde, bu heyet üyelerinin sayısı, Başkan tarafından tespit
edilir. Bu heyette her siyasî parti grubundan en az bir milletvekili
bulunur. Bu heyete, Başkan veya göstereceği başkanvekillerinden birisi
başkanlık eder.
Türkiye Büyük Millet Meclisi kitaplığından faydalanma
MADDE 173– Türkiye Büyük Millet Meclisi kitaplığından faydalanma
şartları, Başkanlık Divanınca onaylanacak bir yönetmelikle düzenlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Milletvekilliği ile İlgili Belgeler ve İşaretler
Hal tercümesi varakası
MADDE 174– Milletvekilleri Meclise katıldıkları ilk günlerde
Başkanlığa birer hal tercümesi varakası verirler.
Bu varakada milletvekilinin:
1. Soyadı ve adı;
2. Baba adı;
3. Doğduğu tarih ve yer;
4. İkametgâhı;
5. Tahsil derecesi; bildiği yabancı diller; varsa ihtisası, ilmî rütbeleri,
madalya ve nişanları ile eserleri;
6. Mesleği;
7. Evli olup olmadığı; eşinin adı; varsa çocuklarının sayısı ve adları;
İle gerekli diğer hususlar yazılır.
Sonradan olacak değişiklikler, milletvekili tarafından yazıyla Başkanlığa
bildirilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi olmayan bakanlar da, bu madde
hükümlerine tâbidirler.
Milletvekilleri, ayrıca, kanunlar gereğince doldurmaları gereken diğer
belgeleri ve mal bildirimini Başkanlığa verirler.
Tanıtıcı belgeler
MADDE 175– Milletvekillerine, bir kimlik cüzdanı, rozet, hamail ve
bindikleri vasıtayı tanıtıcı plâka veya işaret verilir.
Milletvekilliğiyle ilgili belge ve işaretlerin nitelikleriyle nerelerde
kullanılacağı, Başkanlık Divanınca yapılacak bir yönetmelikte tespit
olunur.
Eski milletvekillerine de rozet ve şekli Başkanlık Divanınca tespit
edilecek ayrı bir kimlik cüzdanı verilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Malî İşler
Türkiye Büyük Millet Meclisi Bütçesinin hazırlanması
MADDE 176– Türkiye Büyük Millet Meclisi Bütçe tasarısı idare amirleri
tarafından hazırlanıp Başkanlığa sunulur. Bütçe tasarısı Başkanlık
Divanınca incelenerek son şeklini alır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Bütçesinin sadece Türkiye Büyük Millet Meclisi
hizmetlerine dair maddelerinden yapılacak harcamalarla ilgili verile
emirleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı tarafından imzalanır.
Hangi verile emirlerinin kendi yerine idare amirleri tarafından
imzalanacağını, Başkan takdir eder.
Bina, bahçe ve arsaların yapım, imar ve onarımı hakkındaki kararlar,
Başkanlık Divanınca alınır.
Harcamaların denetimi
MADDE 177– Hesapları İnceleme Komisyonu, Genel Kurulca kabul edilen
Türkiye Büyük Millet Meclisi Bütçesiyle Meclise bağlı bütçelerin
tatbikatına nezaret eder.
Saymanlığın denetlenmesi yılda altı defadan az olamaz.
Komisyon, söz konusu incelemelerinin sonucunu bir raporla Genel Kurula
sunar.
Harcamaların vize edilmesi
MADDE 178– Verile emirleri, Hesapları İnceleme Komisyonu Denetçi
Üyesi tarafından harcamanın yapılmasından önce vize edilir.
Denetçinin özürlü olması halinde, bu görevi, komisyonun Sözcüsü yapar.
Hesapları İnceleme Komisyonu Denetçi Üyesi veya onun izinli veya özürlü
olması halinde Sözcüsü, tatil ve araverme sırasında Ankara’da
bulunur.
Eşya ve demirbaşların denetlenmesi
MADDE 179– Türkiye Büyük Millet Meclisi eşya ve demirbaş defterleri,
Türkiye Büyük Millet Meclisi idare amirleri tarafından tutulur ve Hesapları
İnceleme Komisyonuna sunulur.
Komisyon, mevcut eşya ve demirbaşları, kurul halinde denetler ve bahis
konusu defterleri inceleyerek, raporunu, Genel Kurula sunar.
Kesinhesap
MADDE 180– Hesapları İnceleme Komisyonu, her malî yılın sonunda,
Türkiye Büyük Millet Meclisine ait geçen yıl bütçesinin kesinhesabını bir
raporla birlikte Genel Kurula sunar.
Genel Kurul bu rapora bilgi edinmekle yetinir.
ONALTINCI KISIM
Çeşitli Hükümler
İçtüzüğün değiştirilmesi
MADDE 181– İçtüzükte değişiklik yapılmasını öngören teklifler,
milletvekillerince yapılabilir. Bunlar hakkında, kanun teklifleri
hakkındaki hükümler uygulanır.
Bu teklifler, Anayasa Komisyonunda incelendikten sonra, bu Komisyonun
raporu esas olmak üzere, Genel Kurulda görüşülür ve sonuçlandırılır.
Anayasa Komisyonu, İçtüzükte gördüğü boşluk ve aksaklıkları ve bunların
doldurulması ve düzeltilmesi için uygun gördüğü tedbirleri, bir rapor
halinde Meclis Başkanlığına sunar. Bu rapordaki görüşler Başkanlık
Divanınca da benimsenirse, Meclis Başkanı İçtüzükte gerekli değişiklik
tekliflerinin yapılması için Genel Kurulu uyarır.
İçtüzük değişiklikleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı olarak Resmî
Gazetede yayımlanmakla yürürlüğe girer; kararda, ileriye ait başkaca bir
yürürlük tarihi de gösterilebilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi kararlarının yayımlanması ve yürürlüğe girmesi
MADDE 182– Bu İçtüzükte bahis konusu Başkanlık Divanı tarafından
hazırlanan yönetmelikler ve düzenleyici kararlar Resmî Gazetede
yayımlanmakla yürürlüğe girer; kararda ileriye ait başkaca bir yürürlük
tarihi de gösterilebilir.
Meclis kararları ile Meclisin yaptığı seçimlerin sonuçlarından ve Başkanlık
Divanı kararlarından hangilerinin Resmî Gazetede yayımlanacağı Başkanlık
Divanının hazırlayacağı bir yönetmelikte belirtilir.
Sürelerin tatil sırasında işlememesi
MADDE 183– Bu İçtüzükte gösterilen süreler, aksi, Anayasa, kanun veya
İçtüzükte belirtilmedikçe, tatil sırasında işlemez.
ONYEDİNCİ KISIM
Son Hükümler
Dahilî Nizamnamenin yürürlükten kalkması
MADDE 184– Anayasanın 3 üncü geçici maddesi gereğince Türkiye Büyük
Millet Meclisinde uygulanan 1 Kasım 1956 tarihli Türkiye Büyük Millet
Meclisi Dahilî Nizamnamesi işbu Tüzüğün yürürlüğe girmesi tarihinde
yürürlükten kalkar.
Yürürlük
MADDE 185– Bu İçtüzük, 1 Eylül 1973 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 186– Bu İçtüzük, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından
yürütülür.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜNDE
YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERE AİT
AÇIKLAMA NOTU
5.3.1973 tarihli 584 Karar numaralı Millet Meclisi İçtüzüğünün;
– 19 uncu maddesi, 19.9.1978 tarihli 674 numaralı Kararla,
– 20 nci maddesi, 17.3.1977 tarihli 641 numaralı ve 20.2.1992 tarihli
163 numaralı Kararlarla,
– 93 üncü maddesi, 4.4.1977 tarihli 643 numaralı Kararla,
– 167 nci maddesi, 14.6.1973 tarihli 586 numaralı Kararla,
Değiştirilmiştir.
– 16.5.1996 tarihli 424 numaralı Kararla İçtüzüğün;
• 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 25, 29,
32, 36, 41, 43, 47, 48, 49, 50, 55, 56, 57, 58, 61, 63, 64, 65, 71, 72, 77,
82, 86, 98, 99, 100, 102, 106, 115, 117, 120, 123, 131, 137, 138, 140, 141,
143, 144, 147, 148, 152, 153, 155, 156, 157, 158, 160 ve 162 nci
maddelerinde geçen bazı ibare, kelime, yıl ve sayılar ile adı ve 5, 7, 10,
11, 14, 20, 23, 25, 27, 38, 60, 79, 88, 91, 92, 94, 96, 97, 103, 104, 107,
112, 113 ve 114 üncü maddeleri değiştirilmiş,
• 21, 32, 57, 77, 83, 105, 137, 144, 147 ve 149 uncu maddelerinde
geçen bazı kelime, cümle ve ibareler ile 24 üncü maddesi metinden
çıkarılmış,
• 43, 50, 52 ve 55 inci maddelerine bazı kelime, cümle ve ibareler
ile yeni madde olarak 89, 90, 91, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114,
115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 126, 127, 128, 129 ve 130 uncu
maddeler eklenmiş,
• Diğer madde numaraları teselsül ettirilmiş ve atıflar
düzeltilmiştir.
– İçtüzüğün 60, 79, 81, 83, 87 ve 91 inci maddeleri 7.2.2001 tarihli
713 numaralı Kararla değiştirilmiştir.
– İçtüzüğün 81 ve 87 nci maddeleri 10.12.2002 tarihli 750 numaralı
Kararla değiştirilmiştir.
– İçtüzüğün 10, 35, 81, 91, 92, 108, 110, 112 ve 115 inci maddeleri
10.4.2003 tarihli 766 numaralı Kararla değiştirilmiştir.
– İçtüzüğün 91 inci maddesi 30.6.2005 tarihli 855 numaralı Kararla
değiştirilmiştir.
- İçtüzüğün 91 inci maddesi 31.1.2007 tarihli 884 numaralı Kararla
değiştirilmiştir.
- İçtüzüğün 77 nci maddesi 2.6.2007 tarihli 894 numaralı Kararla
değiştirilmiştir.
- İçtüzüğün 10, 11 ve 20 nci maddeleri 9.10.2007 tarihli 902 numaralı
Kararla değiştirilmiştir.
İçtüzüğün Görüşüldüğü Birleşimler
Dönem Cilt Birleşim Sayfa
3 25 110 557
29 11 254
13 418:430
14 435:465
15 477:506
16 587:645,646:701
30 17 30,30:62
18 69:98,100:144
19 158:183
20 188:218,219:267
21 275:305,305:306,307:323
22 355:375
23 414:436
31 39 154
32 45 506:527
46 550
33 51 134:138
55 457:473,473:492
56 497:546
57 581:606
35 72 639:657
39 127 65:67 (143 üncü maddenin değişikliği)
4 26 63 119:120 (20 nci maddenin değişikliği)
75 348:369 (93 üncü maddenin değişikliği)
5 6 166 631:633,636:637 (19 uncu maddenin değişikliği)
19 4 39 291:292 (20 nci maddenin değişikliği)
20 5 49 154:176
53 524:581
21 53 50 550:555, 555:593,594:614, 616
54 51 45:87, 116:139
55 315:378
22 1 7 225:229
22 11 65 628:660
22 90 122 199:261
22 145 56 322:341
57 473:490
22 161 120 228:234, 235:250
23 ….. 5 ….
____________________