Olağanüstü hal ile ilgili kararlar
MADDE 126– Anayasanın 121 inci maddesi gereğince Bakanlar Kurulu
tarafından ilan edilen ve Resmi Gazetede yayımlanan olağanüstü hal ile
ilgili karar, Başbakanlık tezkeresiyle Türkiye Büyük Millet Meclisinin
onayına sunulur.
Yukarıdaki fıkrada söz konusu kararda öngörülen sürenin kısaltılması veya
uzatılması hakkında siyasî parti grupları veya en az yirmi milletvekilinin
imzası ile görüşme sırasında önerge verilebilir. Oylamadan önce önerge
sahibi beş dakikayı geçmemek üzere söz alabilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisince onaylanan olağanüstü halin süresinin
uzatılmasına, değiştirilmesine veya olağanüstü halin kaldırılmasına dair
Bakanlar Kurulu istemleri bu maddedeki usul ve esaslara göre görüşülür ve
karara bağlanır.
Bu madde gereğince yapılacak görüşmeler genel hükümlere göre yapılır.
Sıkıyönetimle ilgili kararlar
MADDE 127– Anayasanın 122 nci maddesi gereğince Bakanlar Kurulu
tarafından ilan edilen ve Resmi Gazetede yayımlanan sıkıyönetimle ilgili
karar, Başbakanlık tezkeresiyle Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına
sunulur.
Sıkıyönetim ilanına dair kararın onaylanmasına veya sıkıyönetim süresinin
değiştirilmesine veya sıkıyönetimin kaldırılmasına dair Bakanlar Kurulu
isteminin ve siyasî parti grupları veya en az yirmi milletvekilinin imzası
ile verilecek önergelerin işlem ve görüşmelerinde 126 ncı madde hükümleri
uygulanır.
Olağanüstü hal ve sıkıyönetim kanun hükmündeki kararnamelerinin görüşülmesi
MADDE 128– Anayasanın 121 ve 122 nci maddeleri gereğince çıkarılan ve
Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan kanun hükmünde kararnameler,
Anayasanın ve İçtüzüğün kanun tasarı ve tekliflerinin görüşülmesi için
koyduğu kurallara göre ancak, komisyonlarda ve Genel Kurulda diğer kanun
hükmünde kararnamelerle, kanun tasarı ve tekliflerinden önce, ivedilikle en
geç otuz gün içinde görüşülür ve karara bağlanır.
Komisyonlarda en geç yirmi gün içinde görüşmeleri tamamlanmayan kanun
hükmünde kararnameler Meclis Başkanlığınca doğrudan doğruya Genel Kurul
gündemine alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Savaş Hali İlanı ve Silahlı Kuvvetlerle İlgili Kararlar
Savaş hali ilanı
MADDE 129– Anayasanın 92 nci maddesinin birinci fıkrası gereğince,
yabancı bir devlete karşı veyahut belli bir devleti hedef tutmayıp Türkiye
için savaş hukukunun yürürlüğe girmesini gerektiren hallerde savaş hali
ilanına, Bakanlar Kurulunun istemi üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisince
karar verilir. Bu kararı Cumhurbaşkanı uygular.
Ancak, Anayasanın 92 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen hallerde
Cumhurbaşkanı da, Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verebilir
ve derhal Türkiye Büyük Millet Meclisini toplantıya çağırır.
Silahlı kuvvet gönderilmesi veya kabulü
MADDE 130– Anayasanın 92 nci maddesinin birinci fıkrası gereğince,
Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı
silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasına belli bir süre için,
Bakanlar Kurulunun istemi üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisince izin
verilir. Bu kararı Cumhurbaşkanı uygular.
DOKUZUNCU KISIM
Yasama Dokunulmazlığı ve Üyeliğin Düşmesi
BİRİNCİ BÖLÜM
Yasama Dokunulmazlığı
Yasama dokunulmazlığının kaldırılması istemi ve görüşüleceği komisyon
MADDE 131– Bir milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılması
hakkındaki istemler Başkanlıkça, Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden
kurulu Karma Komisyona havale edilir.
Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyonun Başkanı,
Başkanvekili, Sözcü ve Kâtibi, Anayasa Komisyonunun Başkanı, Başkanvekili,
Sözcüsü ve Kâtibidir.
Hazırlık Komisyonu ve görüşmeleri
MADDE 132– Karma Komisyon başkanı, dokunulmazlık dosyalarını
incelemek üzere ad çekme suretiyle beş üyeli bir hazırlık komisyonu teşkil
eder.
Hazırlık komisyonu kendine gizli oyla bir başkan ve sözcülük görevini de
yapacak bir kâtip seçer.
Bu komisyon bütün kâğıtları inceleyip gerekirse o milletvekilini dinler;
tanık dinleyemez.
Hazırlık komisyonu raporunu göreve başlamasından itibaren en geç bir ayda
verir.
Bu rapor Karma Komisyonda bir ayda sonuçlandırılır.
Karma Komisyon raporu
MADDE 133– Karma Komisyon, hazırlık komisyonunun raporunu ve eklerini
görüşür.
Karma Komisyon dokunulmazlığın kaldırılmasına veya kovuşturmanın
milletvekilliği veya bakanlık sıfatının sona ermesine kadar ertelenmesine
karar verir.
Karma Komisyon raporu, kovuşturmanın ertelenmesi şeklinde ise Genel Kurulda
okunur. On gün zarfında bu rapora yazılı olarak itiraz edilmezse
kesinleşir.
Rapor, dokunulmazlığın kaldırılması şeklinde ise veya üçüncü fıkra
gereğince itiraz edilmişse Genel Kurulda görüşülür.
Kovuşturma ertelenmiş ve bu karar Genel Kurulca kaldırılmamış ise, dönem
yenilenmiş olsa bile milletvekilliği sıfatı devam ettiği sürece ilgili
hakkında kovuşturma yapılamaz.
Savunma hakkı
MADDE 134– Dokunulmazlığının kaldırılması istenen milletvekili
isterse hazırlık komisyonunda, Karma Komisyonda ve Genel Kurulda kendini
savunur veya bir üyeye savundurur.
Savunma için çağrıda bulunulan milletvekili davete uymazsa evrak üzerinde
karar verilir.
Son söz her halde savunmanındır.
Dokunulmazlığının kaldırılmasını üyenin bizzat istemesi yeterli değildir.
____________________